Trekking hakkında çeviri kaynaklı ufak bir kafa karışıklığı bulunuyor önce bunu gidererek başlayalım: Doğa yürüyüşü olarak Türkçeleştirdiğimiz iki farklı spor var. Bunlara trekking ve hiking diyoruz. Özellikleri, yapılışı, zorluğu, kullanılan ekipmanlardan yürüyüşün yapıldığı parkura kadar değişiklik gösterdiği için ikisini birbirinden ayrı değerlendirmek gerekiyor.

Yeni başlayanlar için trekking rehberi diyebileceğimiz bu yazıda hem başlangıç seviyesi hem orta ileri seviye yürüyüşçüler için önemli bilgiler veriyoruz. Okumayı tamamladığınızda trekking nedir öğrenecek ve doğanın koynuna doğru yürüyüşe hazır olacaksınız.

Önce tanımları yapıp iki farklı doğa yürüyüşü türünü birbirinden ayıralım.

Trekking ne demek?

Trekking bire bir çeviri olarak; doğa yürüyüşü demektir. Bir lider eşliğinde yürüyüşçülerin tek sıra halinde yol aldığı, yılın her mevsimi yapılabilen; dağlık, ormanlık, bölgenin coğrafyasına göre yükseltisi değişen yayla, dere, çöl gibi alanlarda yapılan bir doğa sporudur. Başlangıç – bitiş noktası arasında hafif tempolu yürüyüşler yapılır. Bütün doğa yürüyüşleri trekking ve hiking olarak adlandırılsa da birbirlerinden farklıdırlar.

Hiking ne demek?

Hiking de Türkçe’de doğa yürüyüşü anlamına gelir ama bunlar günübirlik yapılan doğa yürüyüşleridir ve rotaların zorluk derecesi düşüktür. Trekking ise en az bir gece kamp veya konaklama yapılan, en az iki veya daha fazla gün süren ve hiking’e oranla daha zorlu rotalara sahip olan doğa yürüyüşleridir.

Trekking nedir?

Trekking doğada, genelde gruplar halinde yapılan, bir noktadan diğer bir noktaya varmak amaçlı, hafif tempolu sportif yürüyüşlerdir.^[1] Yürüyüş için uygun ekipman, su ve yeterli gıda alınarak, belirli saatlerde mola verilir ve güzergaha göre toplamda oldukça zorlu iniş, tırmanış ve yürüyüşler gerçekleştirilir.^[2] 

Turizm anlayışı dünyaya oranla Türkiye’de biraz farklı ilerliyor. Çünkü Türkiye’de çoğu kişi küçük dairelerde veya ofislerde çalışıyor. Yaşanan stres de cabası! Dolayısıyla bizler kitle turizminden ayrılıp yeni soluklar arıyoruz. Bu da bizi yeni nesil bir tatil arayışına yani ekoturizme yönlendiriyor. Bunun içinde doğa yürüyüşleri, kamp aktiviteleri ve kano, bisikleti okçuluk, kaya tırmanışı / dağcılık gibi faaliyetler yer alıyor. Buradaki temel amaç da günlük hayatın temposundan uzaklaşıp doğanın içinde ruhu dinlendirmek, kendimizi keşfetmek… Bu tip programlarda yemek ve konaklama sadece birer araçtır.

Trekking doğa yürüyüşü nasıl yapılır?

Trekking doğa yürüyüşü ekip halinde yapılan bir aktivitedir. Ekip liderinin yani rehberin önderliğinde, önceden belirlenen bir rota ve program dahilinde yapılır. Önde lider (rehber), arkada ise rehber yardımcısı yani artçı yer alır.

Program hazırlanırken seçilen coğrafyanın, iklimin, tarihin ve ekibin yapısına göre tercihler yapılır. Öte yandan program katılımcıları, uygun zamanda ve yeterli miktarda genel ihtiyaçlar, su, yemek molası vererek ve tehlikelere karşı uyararak faaliyetini gerçekleştirir.

Yürüyüş esnasında tek sıra halinde yürünür. Her üye önündeki ve arkasındaki kişiden sorumludur.

Kimler trekking yapabilir?

Trekking için herhangi bir yaş sınırı yoktur. Genç ya da yaşlı sağlık sorunu olmayan herkes doğa yürüyüşü yapabilir. Taleplerden yola çıkarak da ortalama yaş aralığını ise 30-80 yaş arası olarak söyleyebiliriz.

 İlk kez trekking yapacaklar nelere dikkat etmeli?

Doğa tüm ziyaretçilerine ev sahipliği yapar diyebiliriz. Mevsimlerin değişmesiyle birlikte hava şartlarının da etkisiyle coğrafi yapı, bitki örtüsü, orada yaşayan hayvanlar aynı bölgede bile farklılıklar gösterebilir. Fauna (belli bir bölgede yaşayan hayvan türleri) ve flora (bir bölgedeki bitki, mantar ve bakteri türleri) değişip yenilenir.

Türkiye kuzeyinden güneyine, doğusundan batısına kadar çok farklı iklim ve coğrafi yapıyı barındırdığı için Türkiye’de fauna ve flora çeşitliliği çok fazla.

• Kişi katılacağı programı incelemeli ve programda belirtilen ihtiyaç listesine göre bir çanta hazırlamalı.
• Parkurun kendisine uygun olup olmadığını kontrol etmeli. Özellikle yaz veya kış yürüyüşü yapılacaksa rehberden parkur hakkında detaylı bilgi almalı.
• Mevsim şartlarına uygun giysiler seç
• İlk turda yeni malzemeler almak yerine halihazırda sahip olduğu malzemeler içinden uygun olanı almalı. Çünkü bu sadece bir yürüyüş ve doğa sporu değildir, duygularınızın da açığa çıktığı bir deneyimdir. Dolayısıyla kişi kendisine uygun olup olmadığını bu ilk faaliyette anlayacağı için eğer devam edecekse yeni malzeme alma işini daha sonrakine bırakmalıdır.
• Kış yürüyüşlerinde mutlaka su geçirmez ve nefes alabilen, bilekli bot alınmalı. Ayrıca tozluk (botun üzerine takılarak çamur, toz, kar ve çalıların ayağa zarar vermesini engeller), yağmurluk ve pançoyu da yanına almalı.
• Kolay bir parkur seç çünkü bu faaliyeti sevip sevmeyeceği yürüme süresi, yürüyüş hızı, kişinin performansı, beklentisi ve hissettikleri gibi faktörlere göre ortaya çıkacaktır. O nedenle ilk deneme şartları zorlamak dezavantaj yaratabilir.
• Takip edilecek yol bilinen bir yer olsa bile programın başlangıç ve bitiş noktaları rehbere göre değişkenlik gösterir. Bu nedenle gitmeden önce rehberden konuyla ilgili detaylı bilgi almalıdır.
• Grup olarak gidilen araç parkurun başında ekibi bırakıp bitiş noktasında da alır. Bu nedenle yürüyüş yapacak kişi, parkurun bitiminde kullanacağı yedek kıyafet ve malzemeleri araçta bırakmalıdır. Bu sayede daha rahat ve sağlıklı bir yürüyüş gerçekleştirebilir.

Trekking malzemeleri neler?

Trekking malzemeleri iklim şartlarına, parkurun zorluk derecesine ve coğrafyanın koşullarına göre malzeme seçilmeli. Malzemeler mevsime göre değişkenlik gösterir bunu da unutmamak lazım. Peki hangi malzemeler olmazsa olmaz?

• Bileği saran yürüyüş botu (Altının tırtıklı olması önemli ki kaya, çamur ve otsu bitkilerde tutunabilsin)
• Kışlık kıyafetlerin vazgeçilmezi tozluk (Kar, çamur veya suyun bottan içeri girmesini engelleyerek konforlu bir yürüyüşe imkan sağlar)
• Yürüyüş pantolonu (kışsa su geçirmez veya kar pantolonu)
• Termal tişört, polar veya ikinci üst katman
• Teknik ceket, yağmurluk veya panço (kışlık mont)
• Sırt çantası
• Baton, kafa feneri, düdük
• Termos ve su şişesi
• Buf veya şal, şapka
• Güneş kremi
• Güneş gözlüğü (Her mevsim zorunludur. Sadece güneş değil çalıların da göze girmesini engeller)

Not: Kıyafetleri seçerken çabuk kuruyabilen, teri içe çeken, spor için özel üretilmiş kumaşları tercih etmekte fayda var.

Dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?

• Doğada iklim farklı olsa bile gün içinde hava sıcaklıkları çok değişkendir. Bu yüzden ince uzun kollu bir üst katman her zaman bulundurulmalı.
• Aşırı sıcak, kar ve yağmur; çamur, su birikintisi ve kurak alanlar gibi çevresel faktörler yaratır. Dolayısıyla doğa şartlarına uyum sağlayabilmek çok ö Kirlenme, ıslanma veya sıcaktan kavrulma gibi durumlarla karşılaşılabilir.
• Yürüyüş rotaları şehirden uzak, köy ve benzeri alanlara yaklaşık 5-10 km uzaklıktaki yerlerdir. Tuvalet, alışveriş, yeme – içme gibi ihtiyaçlar yürüyüş sırasında doğada giderilir. Yürüyüşe başlamadan önce henüz araçlıyken ise en yakın köy, benzin istasyonu, tesis veya restoran gibi yerlerden faydalanılır.
• Bitki örtüsü mevsime göre de farklılıklar gösterebilir. Sık ağaçlık, çalılık, çarşak, açık alan veya bitkisi olmayan kurak alanlar görülebilir.
• Yürüyüşe giderken yapılması gereken belki de en önemli şey, lahana gibi kat kat giyinmek. Bunu yaparken de inceden kalına doğru bir kat sırası olmalı. Örneğin; en altta ince bir tişört, üstüne ince bir gömlek, üstüne bir polar, onun üstüne de yağmur geçirmez bir dış katman gibi. Eğer yürüyüş yaz veya ilkbaharda yapılacaksa bu kat sırasında polara gerek olmayacaktır. Böylelikle sıcakladıkça katları kolayca çıkarmak, üşüdükçe de giymek mümkün olur.
• Rotalarda program kültür turlarındaki gibi dakik olmayabilir. Ekibin hızı, ortam ve hava şartlarına göre program uzayabilir veya kısalabilir.

Acil durumlarda neler yapılır?

Doğa yürüyüşü sırasında acil bir durum oluşma ihtimaline karşı genellikle ekiplerin acil durum çıkış noktaları vardır. Zaten rehberler ilkyardım eğitimi aldığı için ilk müdahaleyi yapabilecek kapasitedirler. Ardından hasta/yaralı ilk check point yerinden ambulansla alınır.

Türkiye’nin Trekking Rotaları (Yürüyüş Rotaları)

Türkiye trekking rotaları açısından dünyanın en zengin coğrafyalarından. Uluslararası ilgi gören birçok yürüyüş rotasına sahip olan ülkemiz bu alanda çok fazla turist tarafından talep görüyor.

Türkiye’deki en popüler rotaları incelemeye çalıştığımız bir yazı için aşağıdaki bağlantıya tıklayabilirsiniz:

Hazırlanıyor..

Bu muhteşem yürüyüş rotalarından en meşhuru ise tarihi Likya Yolu. Ülkenin en cennet köşelerinden geçen bu antik yol, hem yurtiçi hem de yurt dışından birçok doğa severin ilgisini üzerine çekiyor. Dünyanın da sayılı trekking rotaları arasında yer alan Likya Yolu yürüyüş rotası apayrı bir içerik hazırladık. Bunu da aşağıdaki bağlantıdan inceleyebilirsiniz:

Likya Yolu hakkında merak edilenler ve Likya Yolu kamp rehberi

Rotalar gastronomi duraklarını da kapsıyor mu?

Birçok rotada o bölgenin lezzetlerinin tadılacağı kimi noktalardan geçilir ancak bunlara bir gastronomi turu demek yanlış olur. Gastronomi rotaları ayrı programlarla belirlenir. Hatta bu turlarda yöresel lezzetler bazen yerel halk tarafından yapılır. Örneğin Karadeniz yürüyüş rotalarında yaylalarda köylülerin kendi yaptıkları tereyağı, ekmek veya bal gibi lezzetleri tatmak mümkün.

Ek okuma için bir kaynak: Doğa Sporları Yapan Bireylerin Profilleri, Doğa Sporu Yapma Nedenleri ve Elde Ettikleri Faydalar